หลังจาก CentOS ประกาศเปลี่ยนโมเดลไปใช้ CentOS Stream ในปี 2020 ทำให้ผู้ใช้ที่ต้องการระบบปฏิบัติการ Linux แบบ Enterprise-Grade และ Long-Term Support (LTS) ต้องมองหาทางเลือกใหม่ในการใช้งานแทน CentOS Linux แบบเดิมที่หลายองค์กรคุ้นเคย จากสถานการณ์นี้จึงเกิดการพัฒนา Rocky Linux และ AlmaLinux เพื่อเป็นทางเลือกที่มีความเข้ากันได้ (Binary Compatible) กับ Red Hat Enterprise Linux (RHEL)

บทความนี้เพื่อเปรียบเทียบ Rocky Linux, CentOS, และ AlmaLinux ในมิติที่สำคัญ ได้แก่ ความเป็นมา จุดเด่น ความเหมาะสม และการสนับสนุน เพื่อช่วยผู้ดูแลระบบตัดสินใจเลือกใช้งานได้อย่างเหมาะสม ในการเลือกใช้งานแนะนำให้ผู้ดูแลระบบลองดาวน์โหลดมาติดตั้งและทดสอบใช้งานดู

เว็บไซต์หลักของ Rocky Linux – https://rockylinux.org
เว็บไซค์หลักของ AlmaLinux – https://almalinux.org
เว็บไซต์หลัก CentOS Stream – https://www.centos.org

1. ความเป็นมา

ดิสทริบิวชัน	ความเป็นมา
CentOS	เคยเป็นดิสทริบิวชันยอดนิยมสำหรับเซิร์ฟเวอร์ เนื่องจากเป็น Clone ของ RHEL แต่ในปี 2020 Red Hat ประกาศยุติ CentOS Linux และเปลี่ยนไปใช้ CentOS Stream ซึ่งเป็นรุ่น Rolling Release
Rocky Linux	ก่อตั้งโดย Gregory Kurtzer (ผู้ร่วมก่อตั้ง CentOS) หลังจาก CentOS ยุติการพัฒนา มีจุดประสงค์เพื่อสร้างระบบที่เข้ากันได้กับ RHEL และเป็นชุมชนขับเคลื่อน
AlmaLinux	พัฒนาโดย CloudLinux Inc. เพื่อเป็นทางเลือกแทน CentOS มีจุดเด่นคือได้รับการสนับสนุนจากองค์กรและมีการบริหารจัดการโดยมูลนิธิ AlmaLinux OS Foundation

Note: Rolling Release คือ โมเดลการอัปเดตซอฟต์แวร์และระบบปฏิบัติการที่มีการอัปเดตอย่างต่อเนื่อง โดยไม่ต้องรอเวอร์ชันหลัก (Major Release) แบบเดิม กล่าวคือ ระบบจะได้รับ แพ็กเกจ เวอร์ชันใหม่ หรือฟีเจอร์ใหม่ทันทีที่ผ่านการทดสอบ แทนที่จะต้องรอการออกเวอร์ชันใหม่เป็นรอบ ๆ

2. ความเข้ากันได้และการสนับสนุน

คุณสมบัติ	CentOS Stream	Rocky Linux	AlmaLinux
ฐานระบบ	RHEL (รุ่นต่อไป)	RHEL (ปัจจุบัน)	RHEL (ปัจจุบัน)
การอัปเดต	Rolling Release	Stable (หลัง RHEL)	Stable (หลัง RHEL)
Community Support	มี แต่เน้น Dev/Test	แข็งแกร่ง (Community)	แข็งแกร่ง + Corporate
Enterprise Use	ไม่เหมาะกับ Production	เหมาะสม	เหมาะสม

CentOS Stream เหมาะสำหรับนักพัฒนาและทดสอบก่อน RHEL
Rocky Linux และ AlmaLinux เหมาะกับองค์กรที่ต้องการระบบ Stable และ LTS

3. จุดเด่นของแต่ละดิสทริบิวชัน

CentOS Stream
- เหมาะสำหรับการพัฒนาและทดสอบ Feature ใหม่
- ใกล้เคียง RHEL รุ่นถัดไป
- แต่ไม่เหมาะกับการใช้งาน Production
Rocky Linux
- เน้นความใกล้เคียง CentOS เดิม
- ได้รับความเชื่อมั่นจากชุมชน Open Source
- ชุมชนที่แข็งแกร่งและโปร่งใส (Community-Driven) บริหารจัดการโดยมูลนิธิและชุมชน Open Source ไม่มีองค์กรเชิงพาณิชย์ควบคุม ช่วยให้มั่นใจว่า ทิศทางของโครงการไม่ผูกขาด
- มีการซิงค์ Patch และ Update ตาม RHEL อย่างรวดเร็ว
- การสนับสนุนระยะยาว (LTS) รองรับการใช้งานยาวนาน สูงสุด 10 ปี ตามรอบอัปเดตของ RHEL เหมาะกับองค์กรที่ต้องการลดค่าใช้จ่ายและความถี่ในการอัปเกรดระบบ
- ชุมชนที่แข็งแกร่งและโปร่งใส (Community-Driven) บริหารจัดการโดยมูลนิธิและชุมชน Open Source ไม่มีองค์กรเชิงพาณิชย์ควบคุม ช่วยให้มั่นใจว่า ทิศทางของโครงการไม่ผูกขาด
- Migration ง่ายจาก CentOS (สำหรับองค์กรที่เคยใช้ CentOS Linux สามารถย้ายไปยัง Rocky Linux ได้สะดวก โดยใช้เครื่องมืออย่าง migrate2rocky โดยไม่ต้องติดตั้งใหม่ทั้งหมด)
- ฟรีและโอเพนซอร์ส 100% ไม่มีค่าใช้จ่ายเรื่องลิขสิทธิ์หรือ Subscription แบบ RHEL แต่ยังคงได้คุณสมบัติและความเสถียรในระดับเดียวกัน
- รองรับระบบระดับ Enterprise ใช้ได้กับ Control Panel, Virtualization (KVM, VMware), Container Platform (Docker, Kubernetes) และ Cloud Provider ชั้นนำ
AlmaLinux
- ได้รับการสนับสนุนจาก CloudLinux และองค์กรใหญ่ เช่น AWS, Google Cloud, Microsoft
- การสนับสนุนระยะยาว (LTS) สูงสุด 10 ปี AlmaLinux ออกแพตช์และอัปเดตตามรอบของ RHEL และรับประกันการสนับสนุนระยะยาว 10 ปี เหมาะกับระบบที่ต้องการความเสถียรและลดความเสี่ยงจากการอัปเกรดบ่อย ๆ
- การสนับสนุนจากองค์กร (Corporate Backing) ได้รับการสนับสนุนจาก CloudLinux Inc. และมีมูลนิธิ AlmaLinux OS Foundation ทำให้โครงการมีความมั่นคงทางการเงินและมีการบริหารจัดการที่ชัดเจน เป็นข้อได้เปรียบสำหรับองค์กรที่ต้องการ ความมั่นใจระดับ Enterprise
- บริการเสริมและการสนับสนุนเชิงพาณิชย์ มีทางเลือกสำหรับองค์กรที่ต้องการ SLA, Professional Support หรือบริการเสริม ซึ่งเหมาะกับธุรกิจที่ต้องการความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ
- มีการรับรองจาก Vendor และ Cloud Provider หลายราย
- ฟรีและเป็นโอเพนซอร์ส ไม่มีค่าใช้จ่ายเรื่องลิขสิทธิ์หรือ Subscription แต่ยังคงคุณสมบัติระดับ Enterprise เช่นเดียวกับ RHEL

4. ความเสถียร (Stability)

Rocky Linux → เน้นความใกล้เคียง CentOS เดิม เหมาะสำหรับ Production
AlmaLinux → ผ่านการทดสอบเข้มข้น + รองรับ Enterprise

5. การสนับสนุน (Support & Ecosystem)

Rocky Linux → Community-Driven, ได้รับการยอมรับจาก Sysadmin ทั่วโลก
AlmaLinux → มีองค์กรสนับสนุน (CloudLinux) + AlmaLinux OS Foundation

6. ความต่อเนื่อง (Long-Term Plan)

Rocky Linux → มีแผน LTS ตาม RHEL 10 ปี
AlmaLinux → มีแผนเทียบเท่า RHEL เช่นกัน + ออก Patch รวดเร็ว

** ทั้งสองให้ความมั่นใจในระยะยาว **

7. ความเหมาะสมในการใช้งาน

สถานการณ์ใช้งาน	ดิสทริบิวชันแนะนำ
Production Server	Rocky Linux หรือ AlmaLinux
Development/Testing	CentOS Stream
ต้องการ Long-Term Stability	Rocky Linux, AlmaLinux
องค์กรต้องการการสนับสนุน	AlmaLinux

Rocky Mirrors Map

AlmaLinux Mirrors

สรุป

การตัดสินใจเลือก Rocky Linux, CentOS, หรือ AlmaLinux ขึ้นอยู่กับ จุดประสงค์ของระบบ และ ความต้องการในการดูแลระยะยาว สำหรับ System Administrator ที่ต้องเลือกระหว่าง Rocky Linux และ AlmaLinux ควรพิจารณาจากวัตถุประสงค์การใช้งานและความต้องการขององค์กร หากระบบต้องการ การสนับสนุนจาก Vendor หรือการรับรองสำหรับ Enterprise AlmaLinux จะเหมาะสมกว่าเนื่องจากมีองค์กรและมูลนิธิสนับสนุนอย่างเป็นทางการ พร้อมได้รับการยอมรับจาก Cloud Provider หลายราย ขณะที่ Rocky Linux เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการดิสทริบิวชันที่มี ชุมชนแข็งแรง ใกล้เคียง CentOS เดิม และเป็น Open Source ขับเคลื่อนโดย Community นอกจากนี้ทั้งสองระบบมี ความเสถียรสูง เข้ากันได้กับ RHEL และมีการสนับสนุนระยะยาว (Long-Term Support) ถึง 10 ปี ทำให้เหมาะกับงาน Production และระบบสำคัญขององค์กร ดังนั้นทางเลือกที่ดีที่สุดขึ้นอยู่กับปัจจัยหลักคือ ต้องการ Enterprise Support หรือเน้น Community-Driven โดย องค์กรใหญ่ควรเลือก AlmaLinux ขณะที่ ผู้ดูแลระบบทั่วไปหรือกลุ่มที่คุ้นเคย CentOS ควรเลือก Rocky Linux